«Часам накатвае так, што задыхаешся». Аповед жонкі палітвязня, асуджанага на вялікі тэрмін за данаты

Імёны герояў змененыя.

«Жыла ў пастаянным напружанні, за месяц на 7 кілаграмаў схуднела»

— Сімпатычны мілы мужчына ў дамафон сказаў, што прынёс заказны ліст. Мы на самай справе чакалі пасылку, і гэта не выглядала нечым экстраардынарным.

Вікторыя адчыніла дзверы, і ў кватэру ўвайшлі трое супрацоўнікаў КДБ. Адзін з іх сказаў, што Ягора падазраюць у фінансаванні экстрэмісцкай дзейнасці.

— Не ведаю, адкуль гэта ўсплыло. Усю тэхніку забралі, а ў мужа на тэлефоне былі данаты праз фэйсбук, наколькі я разумею.

Ягора адвезлі на допыт у КДБ, праз нейкі час ён патэлефанаваў — сказаў, што адказаў на ўсе пытанні і едзе дадому. Праз некалькі гадзін быў другі званок — мужа Вікторыі павезлі ў Следчы камітэт. Пазней тэлефанаваў ужо следчы, а Ягора адправілі на Акрэсціна.

— І без варыянтаў. Мы прасілі пад заклад, пад даручальніцтва, пад усё на свеце — былі адмовы. Потым яго перавялі на Валадарку. Я мужа больш не бачыла, спатканняў ніхто не дазваляў. На Валадарцы ён пісаў лісты, яны даходзілі.

Што было пасля затрымання мужа, Вікторыя памятае дрэнна. Яна зразумела, што не можа начаваць дома — кадэбэшнікі забралі ў Ягора ключы ад кватэры, і дзяўчына не ведала, чаго чакаць.

— Я згрэбла дзіця і ў тры гадзіны ночы сышла да сяброў. Нейкі час жылі ў іх, потым у сваякоў. Дэталі гэтага перыяду нават складана ўспомніць, бо гэта быў жудасны стрэс і страх.

Першы час я наогул нідзе і ніяк не адсвечвала, выдаліла ўсе сацсеткі. На кожны рух машыны я ішла да акна — здавалася, што гэта па мяне. Жыла ў пастаянным напружанні, за месяц на 7 кілаграмаў схуднела. Гэта было вельмі страшна.

Вікторыя баялася, што сілавікі знойдуць у канфіскаваным камп’ютары фота з пратэстаў. Яна лічыць, што яе затрыманне было пытаннем часу. Да дэкрэта дзяўчына працавала лекарам, падпісала адкрыты ліст медыкаў супраць катаванняў і гвалту і трапіла ў «Чорны спіс» на працы праз подпісы за альтэрнатыўных кандыдатаў.

— Праз дзіця стаяла пытанне аб тым, наколькі вялікія мае рызыкі апынуцца побач з мужам. Я не да канца была ўпэўненая, што я змагу гэта ўсё вытрымаць, таму вельмі доўга вагалася. Гэта не было рашэнне з разраду «яго забралі, я тут жа села ў маршрутку і хутка з’ехала».

Я падавалася на візу, нешта трэба было рабіць, нешта даказваць у амбасадзе, бо дакументаў ніякіх не было. Складана эмацыйна, фізічна, але нічога.

Напісала ліст у консульства, растлумачыла сітуацыю. Праз нейкі час мяне запрасілі, але ў мяне не было дазволу на вываз дзіцяці ад мужа і дакументаў, якія пацвярджаюць палітычны пераслед у дачыненні да яго. Мы нейкае падабенства гэтых дакументаў знайшлі за тыдзень.

Калі б у мяне адразу былі ўсе дакументы на руках, візу адкрылі б за пару дзён. А так выйшла ў агульным парадку, без гарантыі, што дзіцяці адкрыюць.

Праз месяц пасля затрымання мужа Вікторыя з дзіцем з’ехалі з Беларусі.

«Праз два месяцы, калі яго затрымалі, мяне накрыла зусім»

Ужо пасля ад’езду Вікторыі патэлефанаваў следчы і запрасіў на допыт. Паводле слоў дзяўчыны, ён быў «шалёна шчаслівы» пачуць пра тое, што яна з’ехала з Беларусі.

— Можа, вырашылі, што дробная сошка, каб за мной ганяцца. Калі б у іх не было майго мужа, я б сказала: «Адкуль я ведаю, што ты следчы? І наогул — што вам трэба?» Але я ж разумею, што мне ён нічога не зробіць, а яму... Таму старалася максімальна карэктна размаўляць.

Эміграцыя з маленькім дзіцем даецца Вікторыі няпроста. Малога пакінуць няма з кім, таму дзяўчына пакуль не можа выйсці на працу. У беларускі засталіся невялікія ашчаджэнні, з грашыма дапамагаюць фонды і сябры.

— Было вельмі складана знайсці жыллё — маленькае дзіця і няма працы. Увосень, да таго як я знайшла кватэру, умовы пражывання былі так сабе. Здавалася: «Ну ўсё, гэта канец». Гэта страшны стан.

Жытло мы знайшлі ўрэшце. Кватэра — гэта самы вялікі выдатак, арэнда каштуе неяк фантастычна дорага. Шчыра кажучы, калі пытанне тычыцца кватэры, мне часам пачынае рабіцца млосна. Сёння ёсць чым плаціць, а што будзе заўтра — вельмі страшна.

Да вясны нам трэба працягнуць, потым дзіця пойдзе ў сад, а я пайду працаваць.

Вікторыя хацела б вярнуцца да медычнай практыкі, але зрабіць гэта хутка не атрымаецца — пацверджанне дыплома забірае шмат сіл і часу. Дзяўчына разлічвае ўладкавацца памочнікам урача.

Беларуска кажа, што не да канца акрыяла ад перажытых узрушэнняў, але думаць пра свой стан ёй няма калі.

— Быў такі момант — не проста «мне сумна, балюча», а тыповай клінічнай дэпрэсіі, калі да болю цяжка ўставаць з ложка. Праз два месяцы, калі яго затрымалі, мяне накрыла зусім.

Я не звярталася да спецыяліста. Не ведаю, што дапамагло тады — можа быць, зносіны з сябрамі, можа, проста навагоднія святы прыйшлі, і стала лягчэй. Не магу сказаць, што я зусім з гэтым справілася. Часам накатвае так, што задыхаешся.

Дзіця — самы галоўны стымул, вядома. Калі з табой нешта не так, то што будзе з ім? Гэта самы вялікі страх — тут з родных нікога.

Вікторыя стараецца не рэфлексаваць, не думаць пра тое, што здарылася з мужам і што будзе з ім далей. Ёй не хочацца верыць, што Ягор правядзе ў зняволенні ўвесь прызначаны яму тэрмін.

— Сувязь мы падтрымліваем праз лісты. Хацелася б проста ўбачыць яго хоць бы. Мяне больш хвалюе, што яны з дзіцем не бачацца. Ён вызначае бацьку на фотаздымках, ведае, што гэта тата.